یکی از نگرانی‌های رایج و پرتکرار رانندگان پراید، بالا رفتن آمپر دمای آب پس از روشن کردن کولر، به خصوص در روزهای گرم تابستان و در ترافیک‌های سنگین است. این اتفاق می‌تواند استرس‌زا باشد و این سوال را در ذهن ایجاد کند که آیا خودرو دچار مشکل جدی شده است؟
در این مقاله، به طور کامل بررسی می‌کنیم که چرا این اتفاق می‌افتد، چه زمانی طبیعی است و چه زمانی نشانه‌ی یک مشکل جدی است و چگونه می‌توان آن را برطرف کرد.
مقدمه: آیا بالا رفتن آمپر با گرفتن کولر طبیعی است؟
پاسخ کوتاه: کمی بله.
وقتی شما دکمه A/C را فشار می‌دهید، چند اتفاق به طور همزمان رخ می‌دهد که به موتور و سیستم خنک‌کننده فشار بیشتری وارد می‌کند:
- بار اضافی روی موتور: کمپرسور کولر از طریق یک تسمه به موتور متصل است. فعال شدن کمپرسور، مانند یک بار اضافی روی دوش موتور عمل می‌کند و باعث می‌شود موتور برای حفظ دور خود، سخت‌تر کار کند. کار بیشتر به معنای تولید گرمای بیشتر است.
- کندانسور، یک رادیاتور اضافه!: کندانسور کولر (که شبیه یک رادیاتور کوچک است) معمولاً در جلوی رادیاتور اصلی خودرو نصب می‌شود. وظیفه کندانسور، آزاد کردن گرمای گرفته شده از اتاق خودرو به محیط بیرون است. این گرمای شدید، هوایی که قرار است رادیاتور اصلی موتور را خنک کند، از قبل گرم می‌کند و کارایی رادیاتور اصلی را کاهش می‌دهد.
- کار بی‌وقفه فن خنک‌کننده: با روشن شدن کولر، فن رادیاتور (معمولاً با دور تند) به طور مداوم کار می‌کند تا هوای داغ را از روی کندانسور و رادیاتور عبور دهد.
نتیجه: ترکیب این سه عامل باعث می‌شود دمای کلی موتور کمی بالاتر از حالت عادی برود. بنابراین، اگر آمپر دمای شما از خط وسط کمی بالاتر برود اما در همان محدوده باقی بماند، جای نگرانی نیست و طبیعی است. مشکل زمانی جدی می‌شود که آمپر به سمت منطقه قرمز حرکت کند یا از حد معمول بسیار بالاتر برود.
دلایل اصلی بالا رفتن بیش از حد آمپر با کولر گرفتن
اگر آمپر خودروی شما با روشن کردن کولر به شکل خطرناکی بالا می‌رود، یکی از مشکلات زیر به احتمال زیاد وجود دارد. بیایید آن‌ها را به ترتیب از ساده‌ترین به پیچیده‌ترین بررسی کنیم.
۱. کثیفی رادیاتور و کندانسور
شایع‌ترین و ساده‌ترین دلیل!
- کثیفی بیرونی: با گذشت زمان، فضای بین پره‌های رادیاتور و کندانسور با گرد و خاک، حشرات مرده، گل و لای و… مسدود می‌شود. این لایه کثیفی مانع عبور هوا شده و تبادل حرارت را به شدت مختل می‌کند. وقتی کولر می‌گیرید، کندانسور داغ این مشکل را دوچندان می‌کند.
- راه‌حل: در حالت خاموش و سرد بودن موتور، با فشار آب (نه فشار کارواش که پره‌ها را خم کند) از سمت داخل موتور به بیرون، رادیاتور و کندانسور را با دقت بشویید تا تمام کثیفی‌ها خارج شوند. این کار ساده تأثیر شگفت‌انگیزی دارد.
۲. مشکلات سیستم خنک‌کننده موتور
- کم بودن سطح مایع خنک‌کننده (ضدیخ/آب رادیاتور): اولین قدم، بررسی سطح مایع در مخزن انبساط و خود رادیاتور (در حالت کاملاً سرد) است. کمبود مایع باعث می‌شود سیستم نتواند گرما را به درستی منتقل کند.
- وجود هوا در سیستم: اگر سیستم هوا داشته باشد، گردش آب مختل شده و خنک‌کاری به درستی انجام نمیشود. این مشکل معمولاً پس از تعویض آب رادیاتور یا تعمیرات دیگر رخ می‌دهد و نیاز به هواگیری دارد.
- خرابی ترموستات: ترموستات وظیفه تنظیم دمای موتور را بر عهده دارد. اگر ترموستات در حالت نیمه‌بسته گیر کند (قفل کند)، اجازه گردش کامل آب در سیستم را نمی‌دهد و باعث داغ شدن سریع موتور، به خصوص زیر بار کولر می‌شود.
- ضعیف شدن واترپمپ: واترپمپ مانند قلب سیستم خنک‌کننده است و آب را به گردش درمی‌آورد. اگر پره‌های واترپمپ فرسوده یا هرز شده باشند، نمی‌تواند آب را با فشار کافی به گردش درآورد و موتور داغ می‌کند.
- خرابی درب رادیاتور: درب رادیاتور وظیفه حفظ فشار در سیستم را دارد. فشار بالاتر، نقطه جوش آب را افزایش می‌دهد. اگر درب رادیاتور خراب باشد و نتواند فشار را نگه دارد، آب در دمای پایین‌تری به جوش می‌آید.
۳. مشکلات مربوط به فن خنک‌کننده
فن در زمان گرفتن کولر نقشی حیاتی دارد.
- کار نکردن فن یا دور کند آن: در اکثر پرایدها، فن دارای دو دور (کند و تند) است. با روشن کردن کولر، فن باید بلافاصله روی دور تند شروع به کار کند. اگر فن اصلاً کار نمی‌کند یا فقط با دور کند کار می‌کند، توانایی خنک کردن رادیاتور را نخواهد داشت.
- علت: این مشکل می‌تواند به دلیل خرابی موتور فن، رله فن (مقاومت فن)، یا مشکلات سیم‌کشی باشد. برای بررسی، کاپوت را بالا بزنید و کولر را روشن کنید؛ باید صدای کار کردن فن با سرعت بالا را بشنوید.
۴. مشکلات مربوط به خود سیستم کولر
- شارژ بیش از حد گاز کولر: اگر گاز کولر بیش از حد استاندارد شارژ شود، فشار روی کمپرسور و در نتیجه موتور به شدت افزایش می‌یابد که باعث تولید گرمای اضافی می‌شود.
- کثیفی یا گرفتگی کندانسور: همانطور که در مورد اول گفته شد، کندانسور کثیف نه تنها رادیاتور را گرم می‌کند، بلکه باعث افزایش فشار در سیستم کولر و فشار مضاعف بر موتور می‌شود.
۵. مشکل جدی: خرابی واشر سرسیلندر
این مورد بدترین سناریو است. اگر واشر سرسیلندر خراب شده باشد، گازهای داغ حاصل از احتراق وارد سیستم خنک‌کننده می‌شوند و باعث جوش آوردن سریع خودرو، به خصوص زیر فشار، می‌شوند.
- نشانه‌ها: کم شدن مداوم آب رادیاتور بدون نشتی ظاهری، وجود چربی یا کف در آب رادیاتور، خروج دود سفید از اگزوز و بد کار کردن موتور در هنگام صبح.
راهنمای گام به گام عیب‌یابی
- بررسی‌های اولیه (توسط خودتان):
- سطح آب رادیاتور را چک کنید (در حالت سرد).
- کثیفی بین رادیاتور و کندانسور را بررسی و در صورت نیاز تمیز کنید.
- عملکرد فن را چک کنید: کولر را روشن کنید و ببینید آیا فن بلافاصله با دور تند شروع به کار می‌کند یا خیر.
- درب رادیاتور را از نظر ظاهری بررسی کنید. اگر قدیمی است، تعویض آن هزینه کمی دارد.
- مراجعه به تعمیرکار (در صورت حل نشدن مشکل):
- از تعمیرکار بخواهید سلامت ترموستات را بررسی کند.
- سیستم را برای هواگیری کامل به او بسپارید.
- سلامت واترپمپ و رله‌های فن را چک کنید.
- در صورت نیاز، فشار گاز کولر را تنظیم کنید.
- و در نهایت، اگر مشکل پابرجا بود، برای بررسی دقیق‌تر واشر سرسیلندر اقدام کنید.
نتیجه‌گیری
بالا رفتن جزئی آمپر حرارت پراید هنگام استفاده از کولر یک امر طبیعی است، اما حرکت آمپر به سمت منطقه قرمز یک هشدار جدی است که نباید نادیده گرفته شود. در بیشتر موارد، مشکل با یک سرویس ساده مانند تمیز کردن رادیاتور، هواگیری یا تعویض یک قطعه ارزان مانند ترموستات یا رله فن حل می‌شود. با نادیده گرفتن این مشکل، ریسک آسیب‌های جدی و پرهزینه مانند سوختن واشر سرسیلندر یا آسیب به موتور را افزایش می‌دهید. پس در اولین فرصت به آن رسیدگی کنید تا با خیال راحت از خنکی کولر در تابستان لذت ببرید.
