پراید، نامی که برای چندین دهه با زندگی روزمره میلیون‌ها ایرانی گره خورده بود، بدون شک یکی از تأثیرگذارترین خودروهای تاریخ صنعت خودروسازی ایران است. این خودرو که روزی به عنوان گزینه‌ای اقتصادی برای قشر متوسط جامعه معرفی شد، سرانجام پس از نزدیک به سه دهه تولید، از خط تولید کنار رفت. اما سوال مهمی که هنوز برای بسیاری مطرح است، این است که آخرین مدل پراید دقیقاً در چه سالی تولید شد؟
در این مقاله به این سوال پاسخ دقیق می‌دهیم و به دلایل توقف تولید و جانشینان این خودرو نیز می‌پردازیم.
سال ۱۳۹۹: سال وداع با پراید
پاسخ کوتاه و مستقیم به این سوال این است: آخرین مدل‌های پراید در سال ۱۳۹۹ شمسی تولید شدند.
اما برای ارائه جزئیات دقیق‌تر، باید بدانیم که توقف تولید خانواده پراید به صورت مرحله‌ای انجام شد:
- پراید ۱۳۲ (صندوق‌دار): تولید این مدل در دی ماه سال ۱۳۹۸ متوقف شد.
- پراید ۱۳۱ (صندوق‌دار): این مدل که پرفروش‌ترین عضو خانواده پراید بود، در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۹ از خط تولید خارج شد.
- پراید ۱۱۱ (هاچ‌بک): به عنوان آخرین بازمانده از خانواده پراید، تولید این مدل نیز در تیر ماه سال ۱۳۹۹ رسماً به پایان رسید.
بنابراین، اگر به دنبال آخرین سال تولید پراید هستید، سال ۱۳۹۹ سال نهایی است و آخرین خودروهای تولید شده از این خانواده، مدل ۱۱۱ هاچ‌بک بودند.
چرا تولید پراید متوقف شد؟
توقف تولید پراید پس از سال‌ها بحث و انتقاد، دلایل متعددی داشت که مهم‌ترین آن‌ها عبارت بودند از:
۱. عدم موفقیت در پاس کردن استانداردهای اجباری: دلیل اصلی و رسمی توقف تولید پراید، ناتوانی این خودرو در پاس کردن استانداردهای ۸۵ گانه سازمان ملی استاندارد ایران بود. این استانداردها موارد متعددی از جمله ایمنی سرنشینان، سیستم ترمز، کنترل پایداری و آلایندگی را شامل می‌شدند که پلتفرم قدیمی پراید قادر به برآورده کردن آن‌ها نبود.
۲. ایمنی بسیار پایین: پراید به دلیل ایمنی بسیار پایین و آمار بالای تلفات در تصادفات جاده‌ای، همواره با انتقادات شدید رسانه‌ها، کارشناسان و افکار عمومی مواجه بود و لقب‌هایی مانند “ارابه مرگ” را یدک می‌کشید. فشار عمومی برای توقف تولید آن نقش مهمی در این تصمیم داشت.
۳. فناوری قدیمی و طراحی منسوخ: پلتفرم پراید که در اصل به فورد فستیوا و کیا پراید دهه ۸۰ میلادی بازمی‌گشت، پس از سه دهه تولید، کاملاً منسوخ شده بود و دیگر جای هیچ‌گونه بهینه‌سازی اساسی نداشت.
نگاهی کوتاه به تاریخچه پراید در ایران
تولید پراید از اوایل دهه ۷۰ شمسی (حدود سال ۱۳۷۲) توسط شرکت سایپا آغاز شد. این خودرو که در ابتدا در دو مدل هاچ‌بک (نسیم) و صندوق‌دار (صبا) عرضه می‌شد، به دلیل قیمت بسیار مناسب، هزینه‌های نگهداری پایین و سادگی در تعمیرات، به سرعت به محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین خودروی کشور تبدیل شد و نقش کلیدی در “خودرو دار شدن” بسیاری از خانواده‌های ایرانی ایفا کرد.
جانشینان پراید چه خودروهایی هستند؟
شرکت سایپا از سال‌ها قبل برای جایگزینی پراید برنامه‌ریزی کرده بود. خودروهای تیبا، ساینا و کوییک که بر روی پلتفرم بهبودیافته پراید (معروف به X200) ساخته شده‌اند، به عنوان جانشینان اصلی این خودرو معرفی شدند. این خودروها از نظر ایمنی، امکانات و طراحی، گزینه‌های مدرن‌تری نسبت به پراید محسوب می‌شوند، هرچند که ریشه‌های مشترکی با آن دارند.
نتیجه‌گیری
پرونده تولید پراید در تابستان سال ۱۳۹۹ برای همیشه بسته شد. هرچند که خط تولید آن متوقف شده است، اما با توجه به تعداد میلیونی این خودرو در جاده‌های کشور، میراث پراید – با تمام نقاط قوت و ضعفش – تا سال‌های سال به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ رانندگی و تاریخ اجتماعی ایران باقی خواهد ماند. این خودرو نماد دورانی از صنعت خودروسازی ایران بود که با تمام انتقادات، نیاز بخش بزرگی از جامعه را برطرف می‌کرد.
